Overboord met die VAR!

Iedere zzp'er krijgt ermee te maken: de VAR. Een draak van een concept waar we niet omheen kunnen maar wel graag vanaf willen. Al jarenlang wordt hierover gediscussieerd en zzp belangenorganisaties, payrollbedrijven en andere commerciele partijen buitelen over elkaar heen met VAR "alternatieven". Wat mij betreft kunnen we beter gewoon stoppen met die hele VAR. Vorige maand werd door een Tros Radar uitzending weer eens duidelijk hoe slecht het gesteld is met de positie van zzp’ers in Nederland met tranentrekkend VAR gehannes door met name de belastingdienst als gevolg.

De VAR (verklaring arbeidsrelaties, moet worden aangevraagd bij de belastingdienst) heb je nodig om als zelfstandig specialist opdrachten te kunnen aannemen omdat zonder dit document de zelfstandig ondernemer maar ook de opdrachtgever het risico lopen op naheffingen en boetes. De VAR is hiermee een soort werkvergunning voor de zelfstandige dus.

Tot voor kort viel het aantal probleemgevallen rond de VAR wel mee, zeker bij ons in de ICT. Recente ontwikkelingen geven echter wel reden tot bezorgdheid: van tienduizenden zzp’ers in de zorg de is VAR verklaring voor 2014 geweigerd, alleen maar om het feit dat deze zzp’ers via een tussenpersoon werkten, een constructie die in veel branches onvermijdelijk (en niet per definitie slecht) is.

De draak die VAR heet

Wat is dat toch in Nederland met het krampachtige getouwtrek rondom zzp’ers en hun fiscale en juridische status? De overheid en de belastingdienst willen de zzp’er niet zien als volwaardig ondernemer met als belangrijkste gevolg de draak die de VAR heet. Als ik een klein winkeltje zou hebben zonder personeel dan wordt ik als volwaardig ondernemer gezien. Als ik kenniswerker ben in de ICT en ik verleen diensten tegen uurtarief dan ben ik ineens geen volwaardig ondernemer meer maar zzp’er zonder een echte status en met vreemde regelingen zoals de VAR.

Iemand die zichzelf inschrijft als ondernemer en op zoek gaat naar opdrachten kiest mijns inziens bewust voor de uitdagingen, de verplichtingen én de risico’s die het ondernemerschap met zich brengt. Vanaf dat moment is iemand ondernemer, of hij nou een opdracht heeft of niet en het zou geen enkel verschil mogen maken of je nou opdrachten aanneemt tegen uurtarief of winkelier bent. Waarom moeten zzp’ers op een andere manier behandeld worden? Tegenover de belastingvoordelen en (de kans op) een goed inkomen staan grote ondernemersrisico’s, een dag niet gewerkt is een dag niets verdiend en je kunt niet terugvallen op een WW uitkering als je geen opdrachten hebt.

Voorkom schijnconstructies bij de opdrachtgever, niet bij de zzp'er!

In 2015 wil men een alternatief voor de VAR; de VAR Webmodule, te introduceren. Hiermee wil de belastingdienst schijnconstructies of verkapt dienstverband voorkomen. De nieuwe verklaring moet per opdracht worden ingevuld en daarbij moet samen met de opdrachtgever worden aangegeven wat de arbeidsrelatie zal zijn. Ik denk niet dat een alternatief voor de VAR de problemen zal voorkomen. Schijnconstructies en verkeerde gezagsverhoudingen worden toch met name veroorzaakt door de opdrachtgever, denk daarbij bijvoorbeeld aan aannemers die hun personeel ontslaan en direct weer terughuren als zzp’er. Het personeel voelt zich hierdoor “gedwongen zzp’er” omdat in het huidige arbeidsklimaat het enige alternatief de ww is. Ik vind dat er betere voorlichting moet komen om ervoor te zorgen dat minder mensen het ondernemerschap inrollen zonder dat ze zich gedwongen voelen en/of de risico’s kennen.

Bovenal pleit ik voor een ondubbelzinnige status van de ZZP’er. Plus wetgeving zonder mitsen en maren waarin de juridische en fiscale definitie voor de zzp’er worden bepaald. Zie de zzp’er als volwaardig ondernemer en maak het fiscaal en wettelijk lastiger om schijnconstructies aan te gaan. Dan kan de VAR (en alle alternatieven ervoor) gewoon overboord. Eindelijk.

Ron Looijen
Geplaatst op: 28-3-2014