De positie van ZZP'ers in verkiezingsprogramma's
Op 17 maart zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Bijna alle partijen hebben in hun verkiezingsprogramma expliciet aandacht voor de positie van zzp'ers op de arbeidsmarkt, schijnzelfstandigheid en de samenstelling van vaste versus flexibele arbeid. Volgens doorrekeningen van het Centraal Planbureau doen bijna alle partijen hun best om het verschil tussen werknemers en zelfstandigen te verkleinen.Hoe er naar zzp'ers binnen het arbeidslandschap wordt gekeken, verschilt per politieke partij.
VVD: "Veel mensen kiezen ervoor om zzp’er te worden, omdat ze behoefte hebben aan vrijheid en flexibiliteit. Deze ondernemers helpen onze economie vooruit. Daarom willen we de positie van zzp’ers verankeren in de wet. Bovendien moeten zij een eigen plek krijgen in de Sociaal-Economische Raad".
PvdA: "Flexwerkers, werknemers met een nulurencontract en vele zelfstandigen hebben weinig bescherming. Grote groepen werkenden hebben geen bescherming tegen tegenslag (zoals ziekte of arbeidsongeschiktheid) en zijn niet in de onderhandelingspositie om bescherming af te dwingen. Het inkomen van veel jongeren, zelfstandigen en platformwerkers ligt beneden het sociaal minimum.Dat leidt niet alleen tot grote onzekerheid voor deze werkenden, het ondermijnt ook de onderhandelingspositie van andere werknemers".
SP: "We voorkomen dat mensen gedwongen als zelfstandige aan de slag moeten, zoals in de bouw, de zorg of de platformeconomie (Uber, Deliveroo, etc.). Voor ZZP’ers verbeteren we de sociale zekerheid, onder meer door recht op een goed pensioen en een collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. We stoppen met de uitbuiting van werknemers door een einde te maken aan onzekere arbeidscontracten".
CDA: "Zzp-ers hebben een belangrijke positie op de arbeidsmarkt. Het is wel belangrijk dat zzp-ers om de juiste redenen kiezen voor het zzp-schap en er niet eigenlijk sprake is van een arbeidsrelatie. De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) heeft voor die laatste vraag geen helderheid geschapen, maar juist onrust gebracht waardoor teveel echte zelfstandige ondernemers zijn geraakt. Aan de ‘onderkant’ van de arbeidsmarkt is nog steeds sprake van schijnzelfstandigheid en concurrentie op arbeidsvoorwaarden".
D66: "Wij vinden dat mensen zelf moeten bepalen hoe zij hun werkende leven inrichten; als werknemer, als zelfstandige of als werkgever. In de praktijk zien wij echter grote verschillen tussen de verschillende arbeidsrelaties. Dat leidt tot problemen als schijnzelfstandigheid of oneerlijke concurrentie. We verkleinen daarom de verschillen in de fiscaliteit en de sociale zekerheid tussen verschillende vormen van werk".
ChristenUnie: "We willen voor iedereen gelijke kansen, een gelijk sociaal vangnet en vergelijkbare pensioenopbouw. Er komt daarom een verplichte publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid en ziekte voor alle werkenden.
Om misbruik en schijnzelfstandigheid tegen te gaan, wordt het uitgangspunt de ‘werknemer, tenzij-benadering’. Het moet mogelijk worden om in cao’s afspraken te maken over minimumtarieven voor zzp’ers. Behandel arbeid van alle werkenden fiscaal gelijk. Fiscale voordelen om zelfstandige te zijn, in plaats van werknemer, worden in een verstandig tempo afgebouwd".
GroenLinks: "Het zzp-schap is voor velen geen vrije keus, maar hun enige optie. Zolang we blijven toestaan dat bedrijven mogen kiezen voor een contractvorm die hen financieel het beste uitkomt, zullen zij mensen inzetten om het werk zo goedkoop mogelijk te doen. Zonder degelijke arbeidsvoorwaarden, zonder verzekering tegen arbeidsongeschiktheid en zonder pensioen. En met zulke lage inkomsten dat mensen niet in staat zijn een buffer op te bouwen voor moeilijke tijden, terwijl zij tijdens een crisis het eerste de laan uit worden gestuurd. De kwetsbaarheid van deze groep is te groot. En het feit dat zzp-ers door belasting- en premievoordelen nauwelijks meebetalen aan dit sociale vangnet, werkt polariserend richting werknemers die voor de kosten opdraaien".
SGP: "Het verkleinen van de kloof tussen zelfstandigen en werknemers draagt bij aan een meer gezonde arbeidsmarkt. Het verkleinen van de kloof op de arbeidsmarkt moet gebeuren door het bevorderen van eerlijke concurrentie en basale sociale zekerheid, niet door subsidies om het in dienst nemen van werknemers te bevorderen, het vaststellen van minimumuurtarieven of het verbieden van de inzet van zzp'ers voor bepaalde werkzaamheden".
Forum voor Democratie: "FVD is voor flexibilisering van de arbeidsmarkt. De wetgeving moet zodanig worden aangepast dat ZZP’ers met vertrouwen kunnen doen waar ze goed in zijn. Forum voor Democratie wil de belastingvrije voet fors verhogen zodat veel ZZP’ers meteen ook met minder administratieve rompslomp geconfronteerd worden. Zelfstandigen moeten ook niet worden gedwongen om aan verplichte (pensioen)verzekeringen deel te nemen. Keuzevrijheid staat centraal".
Werkgevers kunnen onder de huidige regelgeving kosten besparen door mensen in te huren als zzp’er of in een flexibel dienstverband. De meeste partijen willen daarom de fiscale verschillen tussen vaste werknemers en flexibele arbeid verkleinen. Hiervoor worden verschillende instrumenten ingezet.
Zelfstandigenaftrek
PvdA en D66 willen naast de zelfstandigenaftrek ook de werknemers een extra voordeel bieden. VNL wil de zelfstandigenaftrek geheel afschaffen. De ChristenUnie, SGP en Vrijzinnige Partij willen de zelfstandigenaftrek verkleinen. CDA wil hem koppelen aan de pensioenopbouw. GroenLinks en VNL stellen voor de mkb-winstvrijstelling af te schaffen. PvdA en SGP willen deze verlagen.Verlichten premies werkgevers/-nemers
VVD, SGP en VNL pleiten voor het verlagen van de kosten voor werknemersverzekeringen. Verlaging van de WW- en Aof-premies staat in de programma’s van D66, ChristenUnie, GroenLinks en SGP te lezen. Het beperken van verplichte pensioenopbouw krijgt de handen op elkaar van PvdA, SP, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP en VNL.Extra verplichtingen voor ZZP’ers
Een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering is de wens van PvdA, ChristenUnie, GroenLinks en DENK. PvdA wil een verplichte pensioenopbouw. CDA en ChristenUnie willen zelfstandigen verplichten om hun “loon” te verzekering bij ziekte. VVD, PvdA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP en DENK willen een collectieve verzekering voor het tweede jaar loondoorbetaling bij ziekte voor kleine bedrijven.Het CPB vat de plannen van de verschillende partijen om de kostenverschillen tussen vaste werknemers en flexibele werknemers te verkleinen, als volgt samen: VVD, PvdA, SP, CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, DENK.
Met ruim 1,1 miljoen ZZP'ers zullen we moeten afwachten hoe de verschillende plannen uiteindelijk vorm krijgen en wat dit gaat betekenen voor onze positie als zzp'ers op de arbeidsmarkt.
Gepubliceerd op: 18-2-2021